Tasarımsal Düşünüm (Design Thinking) Nedir?

Tasarımsal düşünüm (Design Thinking) Nedir?

“Bu tasarım dünyasıyla değil, dünyanın tasarımıyla ilgili”.
– Bruce Mau

Tasarımsal düşünüm, kullanıcıyı anlamaya çalıştığımız, varsayımlarımızı sorguladığımız ve ilk anda belirgin olmayabilecek alternatif stratejileri ve çözümleri belirlemek adına sorunları yeniden tanımlamak için kullanılan iteratif süreçtir. Tasarım düşünümünün en faydalı olduğu alan, tanımlanmamış veya bilinmeyen problemlerle başa çıkma kısmındadır.

Tasarımsal düşünüm, tanımlanmamış veya bilinmeyen problemlerle başa çıkmada son derece yararlıdır

– Problemi insan merkezli olarak yeniden biçimlendirir,
– Beyin fırtınası oturumlarında birçok fikir oluşturulmasına izin verir,
– Prototip süreçlerinde ve testte pratik / uygulamalı bir yaklaşımı benimsememize sağlar.

Tasarımsal Düşünüm (Design Thinking) Aşamaları

Beş aşamadan oluşur:

• Empati Kurma
• Tanımlama
• Fikirleştirme
• Prototipe dökme
• Test

Aşamalar, kullanıcılarla ilgili kapsamlı bir anlayışa sahip olmamıza, sorunun varsayımlarını eleştirel bir biçimde incelememize ve somut bir problem bildirimi tanımlamamıza, sorunun üstesinden gelmek için fikir üretmesine ve daha sonra etkinliklerini test etmek için fikirler için prototipler oluşturmamıza izin verir.

Tasarımsal düşünüm, grafik tasarımı ile alakalı değildir, tasarımın kullanımı yoluyla sorunları çözmeye yöneliktir. Tasarımcılar için değil, tüm profesyoneller için kritik bir yetenektir. Sorunlara nasıl yaklaşılacağını anlama ve tasarım düşüncesini uygulama, herkesin iş katkısını arttırır ve kullanıcılar için inanılmaz, akılda kalıcı ürünler oluşturulmasını sağlar.

Geleneksel, Şablonsal Düşünmenin Sıkıntıları

İnsanlar doğal olarak tekrar eden faaliyetler ve yaygın olarak erişilen bilgiye dayanan düşünce kalıpları geliştirirler. Bunlar aynı eylemleri ve bilgiyi, benzer veya alışılmış durumlarda hızlı bir şekilde uygulamada bize yardımcı olurlar, fakat sorunları görmemizi, anlama ve çözmenin yeni yollarına hızlı ve kolay bir şekilde erişmemizi veya bunları geliştirmemizi de önleyebilir.

Bu düşünce kalıpları genellikle, bazı çevresel uyaranlarla karşılaştığımızda insan zihninde uyarılan ve başlatılan şeyler, eylemler ve düşünceler arasındaki bilgi ve ilişki grupları olan şemalar olarak adlandırılır.

Bu şemalar otomatik olarak uyarıldıkça, durumun daha uygun bir modellenmesini gözden kaçırabiliriz ya da yeni bir problem çözme stratejisini mümkün kılacak bir bakış açısını ihmal edebiliriz.

Design Thinking burada devreye girer. Bu yüzden, bazen “kutunun dışında düşünmek” olarak da bilinir.

Don Norman’a Göre Tasarımsal Düşünüm (Design Thinking)

“… Tasarımın doğasını daha fazla düşündüğümde ve mühendisler, iş adamları ve soru sormadan ya da sorunları körü körüne çözen diğer insanlarla olan son görüşmelerimi aklıma getirdiğimde, bu insanların iyi bir tasarım düşünümü dozundan yararlanabileceğini fark ettim. Tasarımcılar, işin kolayına kaçmamak için bir takım teknikler geliştirirler. Orijinal problemi son durum olarak değil, bir adım olarak alırlar, sonra bu sorun ifadesinin altında yatan gerçek sorunların (örneğin, kök nedenlere ulaşmak için “Beş Kere Neden diye sormak?” yaklaşımını kullanarak) gerçekte ne olabileceği hakkında geniş düşünürler. En önemlisi, sürecin yinelemeli ve genele uyarlanabilir olmasıdır. Tasarımcılar, belirtilen problemin hemen çözümüne geçme isteğine direnir. Bunun yerine, ilk önce, basit, temel (kök) sorununun ele alınması gereken şeyleri belirlemeye vakit harcarlar. Gerçek problemi belirleyene kadar bir çözüm arayışında değillerdir ve hatta o problemi çözmek yerine, çok çeşitli potansiyel çözümleri göz önünde bulundurmayı bırakırlar. Ancak o zaman nihayetinde gerçek çözüme yaklaşacaklardır. Bu sürece Design Thinking “Tasarımsal Düşünüm” denir.

(Don Norman’ın The Design of Everyday Things kitabını almak için tıklayınız The Design of Everyday Things: Revised and Expanded Edition )

Tim Brown’a Göre Tasarımsal Düşünüm (Design Thinking)

“Tasarım düşüncesi hepimizin sahip olduğu kapasitelere dokunuyor, ancak daha geleneksel problem çözme uygulamalarıyla gözden kaçıyor. Bu sadece insan merkezli değil; bu, kendi içinde ve içinde derinden insandır. Tasarım düşüncesi, sezgisel olma, kalıpları tanıma, duygusal anlam ve işlevsellik sahibi fikirler üretme, kendimizi kelimeler veya semboller dışında ifade etme yeteneğimize dayanır. Kimse sadece hissetmek, sezmek ve ilham almaya dayanarak bir iş yürütmek istemez, ancak rasyonel ve analitik değerlere aşırı güven, aynı derecede tehlikeli olabilir. Tasarım sürecinin özündeki bütünleşik yaklaşım, “üçüncü yol” anlamına gelir.

“Tasarımsal düşünüm, ihtiyaçları işin kısıtlamaları dahilinde mevcut teknik kaynaklarla eşleştirmeye öğrenen tasarımcılar gibi başlar. Teknolojik açıdan uygun ve ekonomik açıdan uygulanabilir olanla insani bakış açısından isteneni birleştirerek, tasarımcılar bugün sevdiğimiz ürünleri yaratabilirler. Tasarımsal Düşünüm (Design Thinking) bir sonraki adımı atar; yani bu araçları, kendilerini asla tasarımcı olarak düşünmemiş ve onları çok daha geniş bir yelpazeye yaymış olan insanların ellerine bırakır.”

Tim Brown’un kitabını almak için (Change by Design: How Design Thinking Transforms Organizations and Inspires Innovation)

Design Thinking Hangi Problemleri Çözmemize Yardımcı Olur?

Tasarımsal Düşünüm, en İyi Nasıl Kullanılır peki?  Hangi problemleri çözmekte bize yardım eder?

Cevap aşağıdaki liste olabilir. Tasarımsal Düşünüm, çok çeşitli zorlukları ele almak için uygundur ve en iyi şekilde, aşağıdaki konularda yenilik getirmek için kullanılır.

• Değeri yeniden tanımlamak
• İnsan merkezli yenilik
• Yaşam kalitesi
• Farklı insan gruplarını etkileyen sorunlar
• Birden çok sistemi içeren sorunlar
• Değişen pazarlar ve davranışlar
• Hızlı sosyal veya pazar değişiklikleriyle baş etmek
• Kurum kültürüyle ilgili konular
• Yeni teknolojiyle ilgili konular
• İş modellerini yeniden icat etmek
• Toplumdaki hızlı değişimleri ele almak
• Karmaşık çözülmemiş toplumsal zorluklar
• Çok disiplinli takımları içeren senaryolar
• Girişimci başlangıçlar
• Eğitimsel ilerlemeler
• Tıbbi buluşlar
• İlhama ihtiyaç varolan durumlar
• Verilerin çözemediği sorunlar

Tasarımsal Düşünüm (Design Thinking) kavramına giriş mahiyetindeki yazı burada sona eriyor. İlerleyen zamanlarda yine bu konu üzerine yazıları burada bulabilirsiniz.