İster uygulama ister fiziksel bir nesne olsun her yeni ürün, onu bir fikrin ilk kıvılcımından son ürünün piyasaya sürülmesine kadar götüren belirli bir dizi adımı takip eder. Buna ürün geliştirme yaşam döngüsü denir ve beş aşaması vardır:

  1. Beyin fırtınası,
  2. tTanımlama,
  3. Tasarlama,
  4. Test
  5. Piyasaya sunma

Nerede çalıştığınıza bağlı olarak, her aşamanın tam adı biraz farklı olabilir, ancak genel süreç genellikle aynıdır. UX tasarımcıları en çok ürün geliştirme yaşam döngüsünün tasarım aşamasıyla ilgili olurlar, ancak tüm yaşam döngüsü boyunca araştırmacılar, ürün yöneticileri ve mühendisler gibi ekip üyeleriyle yakın çalışırlar.

Bir ürün geliştirme yaşam döngüsü boyunca ilerlerken, ekibin bir aşamada diğerlerine göre daha uzun süre çalışması veya geri bildirime göre belirli aşamaları tekrar etmesi gerekebilir. Her aşamanın başarısı, önceki aşamanın tamamlanmasına bağlıdır, bu nedenle bunları sırayla yapmak önemlidir.

Beyin fırtınası

Ürün geliştirme yaşam döngüsünün ilk aşaması, ekibin bir ürün için bir fikir düşünmeye başladığı beyin fırtınası aşamasıdır. Ekibiniz, ürün geliştirme yaşam döngüsüne başladığınızda çözmek istediğiniz kullanıcı sorununu zaten biliyor olabilir. Değilse, bir kullanıcı sorunları listesi oluşturmak, iyi bir başlangıç olur.

Bu aşamada ekibinizin çeşitliliğine dikkat etmeniz önemlidir. Irk, cinsiyet, yetenekler, aile yapısı, yaş ve etnik köken gibi tanımlayıcılar arasında anlamlı bir çeşitliliğe sahip olan ekipler, birçok farklı yaşanmış deneyimi bir araya getirdikleri için beyin fırtınasında genellikle daha etkilidir.

Şu örneği düşünün: Çalışan ebeveynlere yardımcı olmak için yeni bir uygulama tasarlıyorsanız, ekibiniz, aile bakımı eksikliği, ulaşım sorunları veya programları yönetmede sorun gibi çalışan ebeveynlerin karşılaştığı yaygın sorunları listeleyerek beyin fırtınası aşamasına başlayabilir. Ekibiniz, fikirlerinizi yönlendirmeye yardımcı olması için diğer benzer ürünlerle ilgili kullanıcı geri bildirimlerini veya kullanıcı anketlerinin sonuçlarını inceleyebilir. Pek çok kullanıcı problemi üzerine beyin fırtınası yaptıktan sonra, ekibiniz birini seçer ve bu soruna çözüm bulmak için fikirler üretmeye başlar.

Beyin fırtınası aşaması, aynı zamanda, ürününüzün rakiplerini kontrol etmek ve piyasada halihazırda benzer ürünler olup olmadığını belirlemek için ideal bir zamandır. Ürününüzün pazardaki bir boşluğu doldurmasını veya bir sorunu mevcut ürünlerden daha iyi çözmesini istersiniz ki rekabette şansınız olsun.

Büyük bir şirketteki bir UX tasarımcısı beyin fırtınası aşamasına pek dahil olmayabilir. Ancak bir başlangıçtaki veya küçük bir işletmedeki bir UX tasarımcısının oynayacağı büyük bir rol olabilir.

Tanımlama

Ürün geliştirme yaşam döngüsünün ikinci aşaması, ürünü tanımlamak için kullanıcı deneyimi tasarımcılarını, kullanıcı deneyimi araştırmacılarını, program yöneticilerini ve ürün liderlerini bir araya getirir. Amaç, aşağıdaki gibi soruları yanıtlayarak ürünün özelliklerini belirlemektir:

Ürün kimin için? Ürün ne yapacak? Ve ürünün başarılı olması için hangi özelliklerin dahil edilmesi gerekiyor?

Tanımlama aşamasında ekibiniz fikrinizin odağını daraltır. Bir ürün her kullanıcı problemini çözemez. Çalışan ebeveynlere yardımcı olacak bir uygulama örneğiyle devam edersek, fikriniz her şeye değil, ebeveynlerin güvenilir çocuk bakımı bulmalarına veya programlarını yönetmelerine yardımcı olmaya odaklanmalıdır. Bu aşamada, bir UX tasarımcısı ekibin fikrin odak noktasını belirlemesine yardımcı olabilir, ancak projenin kapsamını tanımlayacak kişi muhtemelen bir ürün lideri olacaktır.

Araştırma, tanımlama aşamasında da önemlidir. Potansiyel kullanıcılarınızın sorunlarını belirlemeniz gerekir ve ekibiniz, kullanıcılara doğrudan sormadan kullanıcıların hangi sorunları yaşadıklarını bildiklerini varsayamaz. Kullanıcı araştırması, ürünün tasarımında hangi sorunların ele alınması gerektiğini belirlemeye yardımcı olur.

Tasarla

Ürün geliştirme yaşam döngüsünün üçüncü aşaması tasarımdır. Bu aşamada, UX tasarımcıları ürün için fikirler geliştirir. Genel olarak, UX tasarımcıları ürünün ana hatları veya eskizleri olan wireframeler çizerek başlar, ardından işlevselliğini yansıtan bir ürünün erken modelleri olan prototipler oluşturmaya geçer.

UX yazarları da tasarım aşamasında yer alır ve ürünün wireframeleri ve prototipleri içinde düğme etiketleri veya başka kopyalar yazmak gibi şeyler yapabilir.

Yaşam döngüsünün bu noktasında, UX tasarımcıları, tanımlama aşamasında ana hatları verilen tüm ürün özelliklerini dahil ettiklerinden emin olurlar. Tasarımın her bir parçasının sezgisel bir şekilde birbirine uyduğundan emin olmak için de kontrol edebilirsiniz.

Örneğin, UX tasarımcıları, bir uygulamanın ekranlarının kullanıcıya anlamlı gelecek şekilde ilerleyip ilerlemediğini kontrol edebilir. Veya bir düğmeye dokunmak gibi her bir etkileşimin, bir ürünün sepete eklenmesi gibi ilişkili bir eylemi olduğunu. Söz konsu olan fiziksel bir ürün ise, UX tasarımcıları, fiziksel bir nesnenin bir parçasının bağlantı parçasıyla eşleşip eşleşmediğini kontrol edebilir. Son olarak, UX tasarımcıları, bir uygulamadaki ana sayfadan ödeme onay sayfasına gitmek gibi, kullanıcının tamamlaması gereken her görevin açık ve anlaşılır olmasını da sağlar.

Test

Ardından tasarımlarınız test aşamasına geçer. UX tasarımcıları, yazı tipi ve renk seçenekleri gibi şirketin markasına uyan ayrıntılar ve özellikler dahil olmak üzere orijinal tasarımlarla eşleşen işlevsel prototipler geliştirmek için mühendislerle birlikte çalışır. Bu aynı zamanda kodun yazılması ve ürünün genel yapısının tamamlanması anlamına gelir.

Eğer tasarımlarınızı daha önce test etmek istiyorsanız, başka bir seçenek de Figma veya Adobe XD gibi bir tasarım aracı kullanarak ürünün işleyen bir prototipini test etmektir.

Bu aşamada, tasarımlar en az üç test aşamasından geçer:

  1. Şirketinizdeki dahili testler,
  2. Paydaşlarla yapılan incelemeler
  3. Potansiyel kullanıcılarla harici testler.

Bu testleri yapmak, varsa ekibinizdeki UX araştırmacısının sorumluluğundadır.

İlk olarak ekip, teknik aksaklıkları ve kullanılabilirlik sorunlarını aramak için ürünü dahili olarak test eder. Bu genellikle alfa testi olarak adlandırılır.
Daha sonra ürün, örneğin, ürünün şirketin vizyonuyla uyumlu olduğundan, erişilebilirlik için yasal yönergelere uyduğundan ve mahremiyet için hükümet düzenlemelerini takip ettiğinden emin olmak için paydaşlarla bir teste tabi tutulur.
Son olarak, potansiyel kullanıcılarla harici bir test yapılır. Bu, ürünün iyi bir kullanıcı deneyimi sağlayıp sağlamadığını, yani kullanılabilir, adil, eğlenceli ve yararlı olduğunu anlamanın zamanıdır. Buna genellikle beta testi denir.

Bu aşamada geri bildirim toplamak ve bunları uygulamak kesinlikle kritiktir. Kullanıcılar ürününüzden rahatsız olur veya kafaları karışırsa, UX tasarımcıları ayarlamalar yapar ve hatta tasarımın yeni sürümlerini oluşturur. Ardından, ürün ve kullanıcı arasında çok az veya hiç sürtünme olmayana kadar tasarımlar tekrar test edilir.

Ürün geliştirme yaşam döngüsünün tamamen doğrusal bir süreç olmadığını belirtmek gerekir. Siz ürünü piyasaya sürmeye hazır olmadan önce ekibiniz birkaç kez tasarım ve test arasında geçiş yapabilir.

Piyasa sürme (Lansman)

Son olarak, ürün geliştirme döngüsünün beşinci ve son aşamasına geliriz: ürünün dünyaya piyasaya sürüldüğü lansman aşaması! Bu, Apple’ın App Store veya Google Play Store’da  bir uygulamayı listelemeyi, bir web sitesini yayınlamayı veya mağaza raflarına fiziksel bir ürünü yerleştirmeyi içerebilir.

Lansman aşaması, çalışmanızı kutlama ve ürünü tanıtmaya başlama zamanıdır. Ekibinizdeki pazarlama uzmanları, sosyal medyada yeni ürün hakkında gönderi yayınlayabilir veya bir basın bülteni yayınlayabilir. Müşteri destek ekibi, yeni kullanıcıların ürünün nasıl çalıştığını öğrenmesine yardımcı olmaya hazırlanabilir.

Program yöneticileri ayrıca tüm ürün geliştirme yaşam döngüsünü yansıtmak için işlevler arası ekiple buluşur ve aşağıdaki gibi sorular sorar:

Ne işe yaradı ve neler geliştirilebilir? Hedeflere ulaşıldı mı? Zaman çizelgeleri karşılandı mı?

Bu derinlemesine düşünme için zaman ayırmak çok önemlidir çünkü ileriye dönük sürecin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.

Fiziksel bir ürün için lansman aşaması, ürün geliştirme yaşam döngüsünün sonu olabilir. Ancak bir uygulama veya web sitesi gibi dijital bir ürün için, ürünün daha geniş bir kitleye sunulması, kullanıcı deneyimini iyileştirmek için başka bir fırsat sağlar. Yeni kullanıcılar, ürünün işlevselliğinde veya özelliklerinde daha önce kimsenin fark etmediği iyileştirme amaçlı sorunlar bulabilir. Bu nedenle, lansman aşamasından sonra ekipler, bir dijital ürünün bir sonraki sürümü üzerinde çalışmaya başlamak için genellikle tasarım ve test aşamalarına geri döner.